Cael budd-daliadau os ydych chi wedi symud i'r DU yn ddiweddar

Nid oes angen i chi basio unrhyw un o’r profion preswylio os yw pob un o’r canlynol yn wir:

• roeddech yn byw yn Wcráin yn union cyn 1 Ionawr 2022

• fe wnaethoch adael Wcráin oherwydd yr ymosodiad

• nid yw’r geiriau ‘no public funds’ neu ‘no recourse to public funds’ wedi eu cynnwys ar eich dogfennau mewnfudo

Os ydych yn ddinesydd Gwyddelig, nid oes angen i chi basio’r prawf preswylio arferol na’r prawf presenoldeb yn y gorffennol os yw pob un o’r canlynol yn wir:

• roeddech yn byw yn Wcráin yn union cyn 1 Ionawr 2022

• fe wnaethoch adael Wcráin oherwydd yr ymosodiad

Nid oes angen i chi basio unrhyw un o’r profion preswylio os daethoch i’r DU drwy un o’r cynlluniau hyn ar unrhyw adeg:

• y Polisi Ail-leoli a Chymorth i Affganiaid (ARAP)

• y Cynllun Ex-Gratia Staff a Gyflogwyd yn Lleol yn Affganistan (ALES)

• y Cynllun Ailosod Dinasyddion Affganistan (ACRS)

Nid oes angen i chi basio unrhyw un o’r profion preswylio chwaith os yw pob un o’r canlynol yn wir:

• fe ddaethoch i’r DU o Affganistan oherwydd cwymp y llywodraeth ar 15 Awst 2021

• rydych wedi cael caniatâd i aros

• nid yw’r geiriau ‘no public funds’ neu ‘no recourse to public funds’ wedi eu cynnwys ar eich papurau mewnfudo

Siaradwch ag ymgynghorydd os oes gennych noddwr, neu os nad ydych yn siŵr am eich statws mewnfudo.

Efallai y gofynnir i chi brofi eich statws mewnfudo. Bydd angen i chi ddangos un o’r canlynol:

• dogfen sy’n dangos eich bod wedi dod i’r DU drwy un o’r cynlluniau

• stamp neu fisa yn eich pasbort

• llythyr gan y Swyddfa Gartref sy’n dangos pryd y daethoch a’r rheswm pam

Does dim angen i chi ddangos eich bod yn preswylio’n arferol na phasio'r prawf presenoldeb yn y gorffennol os yw un o'r canlynol yn berthnasol:

• rydych chi'n ddinesydd Prydeinig neu Wyddelig

• bod gennych chi hawl preswylio

• rydych chi wedi cael caniatâd i aros ac nid yw’n dweud ‘dim cyllid cyhoeddus' neu 'dim hawl i gyllid cyhoeddus' ar eich dogfennau mewnfudo.

Os gwnaethoch chi gais am Fudd-dal Plant cyn 27 Hydref 2023, nid oedd angen i chi basio'r prawf byw am 3 mis:

• os oeddech chi’n byw yn Sudan yn union cyn 15 Ebrill 2023

• os ydych chi wedi gadael Sudan oherwydd y trais

Does dim angen i chi ddangos eich bod yn preswylio’n arferol na phasio'r prawf presenoldeb yn y gorffennol os yw pob un o'r canlynol yn berthnasol:

• roeddech chi'n byw yn Israel, y Lan Orllewinol, Llain Gaza, Dwyrain Jerwsalem, Ucheldiroedd Golan, neu Libanus yn union cyn 7 Hydref 2023

• gadawsoch yr ardaloedd hyn oherwydd yr ymosodiad yn Israel ar 7 Hydref 2023 neu'r trais yn dilyn yr ymosodiad

• mae gennych chi hawl i fyw yn y DU

• rydych chi wedi cael caniatâd i aros ac nid yw’n dweud ‘dim cyllid cyhoeddus' neu 'dim hawl i gyllid cyhoeddus' ar eich dogfennau mewnfudo.

Does dim angen i chi basio unrhyw un o'r profion preswylio.

Does dim rhaid i chi ddangos eich bod yn preswylio’n arferol os oes gennych chi hawl i breswylio oherwydd eich bod:

• yn weithiwr – mae hyn yn cynnwys os ydych chi wedi cadw statws gweithiwr

• yn berson hunangyflogedig – mae hyn yn cynnwys os ydych chi wedi cadw statws hunangyflogedig

• yn aelod o deulu gweithiwr neu berson hunangyflogedig

• wedi ymddeol – neu’n aelod o deulu rhywun sydd wedi ymddeol

• wedi gorfod rhoi'r gorau i weithio'n barhaol oherwydd salwch neu ddamwain yn y gwaith – neu os ydych chi'n aelod o deulu rhywun yn y sefyllfa honno

Mae'n rhaid i chi ddangos eich bod yn preswylio’n arferol o hyd os oes gennych chi fath arall o hawl i breswylio, er enghraifft, hawl barhaol i breswylio ar sail 5 mlynedd yn y DU.

Os nad ydych chi’n siŵr pa fath o hawl sydd gennych i breswylio, gallwch edrych ar y rheolau ynghylch yr hawl i breswylio ar gyfer budd-daliadau.

Os oeddech chi'n byw yn y DU cyn i chi gael eich gorfodi i briodi dramor, bydd angen i chi basio'r prawf preswylio’n arferol.

I basio'r prawf hwn, bydd angen i chi ddangos:

• eich bod yn breswylydd arferol cyn i chi fynd dramor

• bod gennych chi hawl i breswylio – edrychwch ar y rheolau am yr hawl i breswylio i gael budd-daliadau

• eich bod wedi cael eich gorfodi i briodi dramor

Mae angen i chi weld a ydych chi wedi cael profiad o ‘gefnu ar briodas drawswladol’ (TMA). Rydych chi wedi cael profiad o hyn os yw’ch partner neu aelodau o deulu eich partner naill ai:

• wedi cefnu arnoch chi dramor – er enghraifft, mynd i ffwrdd a'ch gadael chi ar eich pen eich hun

• wedi eich cadw dramor – er enghraifft, ceisio eich atal rhag teithio drwy fynd â'ch arian neu’ch dogfennau

Os cawsoch chi brofiad o TMA cyn dychwelyd i’r DU, bydd angen i chi basio'r prawf preswylio’n arferol. Mae’n rhaid i chi ddangos:

• eich bod yn breswylydd arferol cyn i chi fynd dramor

• bod gennych chi hawl i breswylio – edrychwch ar y rheolau am yr hawl i breswylio i gael budd-daliadau

• eich bod wedi cael profiad o TMA

Os nad ydych chi’n siŵr a ydych chi wedi profi TMA neu os oes angen help arnoch i’w brofi, siaradwch â chynghorwr.

If you’re claiming DLA for your child, the length of time they need to have lived in Great Britain depends on their age.

If your child is aged 3 or older, they need to have lived in Great Britain for 6 months in the last year.

If your child is aged between 6 months and 3 years, they need to have lived in Great Britain for 6 months in the last 3 years.

If your child is aged 6 months or younger, they need to have lived in Great Britain for 13 weeks.

If you’ve been diagnosed with a terminal illness and your doctors say you could die within 12 months, you won’t have to pass the past presence test to claim DLA, PIP or Attendance Allowance.

You’ll need to show that you’re habitually resident instead.

Os oeddech chi'n byw ym Mhrydain Fawr cyn i chi fynd dramor, byddwch chi'n pasio'r prawf presenoldeb blaenorol pan fyddwch chi'n dod yn ôl. Y rheswm am hyn yw eich bod yn cael eich trin fel pe baech chi wedi aros ym Mhrydain Fawr pan oeddech chi dramor.

Hyd yn oed os nad ydych chi wedi byw ym Mhrydain Fawr yn ddigon hir, efallai y byddwch chi'n gallu pasio'r prawf presenoldeb yn y gorffennol.

Gallech basio'r prawf os ydych chi wedi gweithio neu wedi hawlio budd-daliadau am 2 o'r 3 blynedd diwethaf yn yr UE, Norwy, y Swistir, Gwlad yr Iâ neu Liechtenstein.

Efallai y byddwch hefyd yn pasio'r prawf os oes gennych chi ‘gysylltiad dilys a digonol’ â'r DU.

Efallai fod gennych chi ‘gysylltiad dilys a digonol’, er enghraifft:

• os ydych chi wedi byw yn y DU am bron i 2 flynedd

• os ydych chi'n gweithio neu'n hunangyflogedig yn y DU

• os oes gennych chi aelod o'r teulu sy'n gweithio neu'n hunangyflogedig yn y DU

• os oes gennych chi deulu agos yn y DU yr ydych chi'n dibynnu arno am ofal a chymorth

• os ydych chi'n cael budd-daliadau penodol yn y DU

Mae'r rheolau yn y maes hwn yn gymhleth a'r peth gorau i’w wneud yw cael cyngor cyn gwneud cais. Siaradwch â chynghorydd.

Bydd angen i chi gael tystiolaeth i ddangos mai’r Deyrnas Unedig, Iwerddon, Ynysoedd y Sianel neu Ynys Manaw yw eich prif gartref. 

Dylech gasglu tystiolaeth at ei gilydd sy'n dangos:

• pryd symudoch chi i'r DU, Iwerddon, Ynysoedd y Sianel neu Ynys Manaw

• mai’r Deyrnas Unedig, Iwerddon, Ynysoedd y Sianel neu Ynys Manaw yw eich prif gartref

Bydd angen i ddarparwr y budd-daliadau gredu nad dim ond ymweld â'r DU ydych chi. Bydd yn ystyried pethau fel hyn:

• pam eich bod wedi symud a pha mor hir rydych chi'n bwriadu aros 

• ble rydych chi'n byw – er enghraifft, os oes gennych chi lety neu lety wedi'i gynnig i chi

• ydych chi'n gweithio neu'n chwilio am waith

• eich cysylltiadau â'r DU – er enghraifft, os oes gennych chi deulu sydd yn y DU yn barod neu os yw'r teulu'n ymuno â chi 

• pa mor aml rydych chi'n dychwelyd i'r wlad lle roeddech chi'n byw o'r blaen ac unrhyw gysylltiadau sydd gennych chi gyda hi o hyd – er enghraifft, ydych chi wedi symud eich prif gyfrif banc i'r DU

• ydych chi'n aelod o fudiadau lleol – fel clybiau, campfeydd, grwpiau cymdeithasol neu gymunedol

• ydych chi wedi cofrestru gyda darparwyr gofal iechyd fel meddyg neu ddeintydd lleol

• ydych chi wedi gwneud cais am le mewn ysgol leol ar gyfer eich plant os oes gennych chi rai

Dylech gasglu cymaint o dystiolaeth ag y gallwch. Bydd angen i chi ddarparu dogfennau gwreiddiol, nid copïau.

Er enghraifft, fe allech chi ddarparu:

• eich tocyn teithio neu'ch tocyn hedfan

• eich slipiau cyflog neu ddogfennau treth, er enghraifft P45 neu P60

• eich cytundeb rhentu neu brawf o ble rydych chi wedi byw yn y DU, Iwerddon, Ynysoedd y Sianel neu Ynys Manaw

• prawf eich bod wedi dod â'ch cytundeb rhentu i ben yn y wlad rydych chi wedi'i gadael

• cyfriflenni gan fanciau neu gymdeithasau adeiladu yn y DU, Iwerddon, Ynysoedd y Sianel neu Ynys Manaw

• prawf eich bod wedi cau cyfrifon banc neu gymdeithas adeiladu yn y wlad rydych chi wedi'i gadael – does dim angen i chi eu cau, ond bydd yn cryfhau eich achos

Gallwch hefyd ddefnyddio llythyrau, biliau a dogfennau eraill fel tystiolaeth. Er enghraifft, gallech gynnwys:

• biliau, llythyrau neu gontractau sy’n cynnwys eich enw a'ch cyfeiriad yn y DU, Iwerddon, Ynysoedd y Sianel neu Ynys Manaw

• llythyrau neu negeseuon e-bost gan eich meddyg neu'ch deintydd

• llythyrau neu negeseuon e-bost gan ysgol eich plentyn

• cofnodion o daliadau aelodaeth i glwb lleol – er enghraifft aelodaeth campfa

Os nad ydych chi'n gweithio, efallai y byddai'n help dangos bod gennych chi gynilion neu eich bod yn cael cymorth ariannol gan eich teulu neu'ch ffrindiau. Er enghraifft, gallech brofi hyn drwy ddefnyddio cyfriflenni o gyfrif banc neu gymdeithas adeiladu yn y DU, Iwerddon, Ynysoedd y Sianel neu Ynys Manaw.

Dylech gasglu cymaint o dystiolaeth ag y gallwch i ddangos pryd rydych chi wedi bod yn byw ym Mhrydain Fawr. Bydd angen i chi ddarparu’r dogfennau gwreiddiol, nid copïau.

Er enghraifft, gallech ddangos:

• eich tocynnau teithio neu'ch tocynnau hedfan

• copïau o'ch cytundebau rhentu neu brawf o ble rydych chi wedi byw ym Mhrydain Fawr

• eich slipiau cyflog neu ddogfennau treth, er enghraifft P45 neu P60

• datganiadau gan fanc neu gymdeithas adeiladu ym Mhrydain Fawr

Gallwch hefyd ddefnyddio llythyrau, biliau a dogfennau eraill fel tystiolaeth. Er enghraifft, gallech gynnwys:

• biliau, llythyrau neu gontractau sy’n cynnwys eich enw a'ch cyfeiriad ym Mhrydain Fawr

• llythyrau neu negeseuon e-bost gan eich meddyg neu'ch deintydd

• llythyrau neu negeseuon e-bost gan ysgol eich plentyn

• cofnodion o daliadau aelodaeth i glwb lleol – er enghraifft aelodaeth campfa

Os gwnaethoch chi gais am Fudd-dal Plant cyn 27 Hydref 2023, roedd angen tystiolaeth arnoch i ddangos eich bod wedi byw yn y DU am 3 mis cyn i chi wneud cais. Roedd angen i chi ddarparu dogfennau gwreiddiol, nid copïau.

Er enghraifft, gallech fod wedi dangos:

• eich tocyn teithio neu'ch tocyn hedfan

• copi o’ch cytundeb rhentu neu brawf o ble rydych chi wedi byw yn y DU, Iwerddon, Ynysoedd y Sianel neu Ynys Manaw

• eich slipiau cyflog neu’ch dogfennau treth, er enghraifft P45 neu P60

• datganiadau gan fanc neu gymdeithas adeiladu yn y DU, Iwerddon, Ynysoedd y Sianel neu Ynys Manaw

Efallai eich bod wedi defnyddio llythyrau, biliau a dogfennau eraill fel tystiolaeth hefyd. Er enghraifft, gallech fod wedi cynnwys:

• biliau, llythyrau neu gontractau sy’n cynnwys eich enw a'ch cyfeiriad yn y DU, Iwerddon, Ynysoedd y Sianel neu Ynys Manaw

• llythyrau neu negeseuon e-bost gan eich meddyg neu'ch deintydd

• llythyrau neu negeseuon e-bost gan ysgol eich plentyn

• cofnodion o daliadau aelodaeth i glwb lleol – er enghraifft aelodaeth campfa